Udane kreacje przestrzeni publicznej

Podstawowe funkcje przestrzeni publicznej.

Przestrzeń publiczna jest sceną życia towarzyskiego. To w niej zachodzą liczne procesy pomiędzy jednostkami, które niejako wiążą dane społeczeństwo i sprawiają, że obywatel czuje się komfortowo i bezpiecznie.
Na obszarach zielonych rozgrywają się sportowe rywalizacje umożliwiające zabawę na świeżym powietrzu i dużą dawkę ruchu na świeżym powietrzu.

Liczne pikniki czy koncerty plenerowe są rozwiązaniami łączącymi społeczność, sprawiając, iż jej poczucie tożsamości wzrasta.
To niezwykle ważna funkcja społeczna przestrzeni publicznych. Ponadto charakterystyczne dla danych miast lokalizacje wpływają na tożsamość miejscowości.

Na przykład Pałac Kultury i Nauki czy Stadion Narodowy są miejscami odwiedzin nie tylko Polaków ale również obcokrajowców pojawiających się w Warszawie. Eksperci od projektowania urbanistycznego wskazują również na funkcje ekonomiczne. Na przykład określone dzielnice, bogate w liczne szlaki komunikacyjne czy też obfitujące w tereny rekreacyjne są często gruntami o wyższej wartości od pozostałych miejsc. Publiczne przestrzenie sprzyjają rozwojowi ekologii, jak na przykład miejskie stawy czy zbiorniki wodne, które są schronieniem dla wielu, różnorodnych gatunków zwierząt. Mogą także być areną wydarzeń kulturalnych, wzmacniających świadomość i wiedzę historyczną uczestniczących jednostek.

Czym jest idealne miejsce?

To lokalizacja dająca poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Wielu ludzi określa idealną przestrzeń publiczną jako coś wyjątkowego, interesującego, wzbudzającego ciekawość bądź podziw. Światowi eksperci na podstawie badan określili cztery podstawowe cechy udanych przestrzeni publicznych. Są nimi funkcjonalność, dostępność, komfort oraz wartość społeczna.

Jeśli miejsce jest ogólnodostępne i widoczne wówczas można mówić, iż jest idealne. Łatwe poruszanie się w jego obrębach wpływa na komfortowe i codzienne użytkowanie. Montaż stojaków dla rowerów czy ławek przy alejce umożliwia wykorzystanie możliwości a jeśli dodatkowo takie zastosowania są widoczne z pewnej odległości wówczas rotacja osób korzystających jest jeszcze większa.

Komfortowe miejsca odpoczynku czy też estetyka i wizualny charakter danego miejsca wpływają na chęć przebywania w nim. To dlatego tak niezwykle ważne są projekty gwarantujące możliwość relaksu czy spędzania wspólnych chwil z przyjaciółmi w wygodny sposób.

Funkcjonalność jest istotna, bowiem sprawia, że ludzie decydują się na pojawienie się w konkretnej przestrzeni a także podejmują decyzje o powrocie w dane miejsce. Jeśli nie daje ono jakichkolwiek możliwości staje się nieatrakcyjne i puste.

Wartość społeczna jest niezbędnym elementem idealnej przestrzeni publicznej, choć stosunkowo trudno ją uzyskać. Miejsca sprzyjające kontaktom między ludzkim, a więc spotkaniom przyjaciół czy rodziny albo zawieraniu nowych znajomości odgrywają olbrzymią rolę w funkcjonowaniu danego społeczeństwa.

Błędy, które sprawiają, że na pozór idealne przestrzenie nie są aż tak udane, jak mogłoby się wydawać.

W wielu miastach można zaobserwować powierzchnie potencjalne atrakcyjne, które z jakichś względów nie stanowią miejsc użytkowych. Dlaczego? Przyczyn może być wiele. Najczęstszym problemem jest złe zaprojektowanie przestrzeni, w której brakuje komfortowych możliwości odpoczynku.

Nie od dziś wiadomo, że przemieszczanie się po głównie dużych miastach, czy też spotkania towarzyskie wymagają odpowiedniej organizacji przestrzeni. Jeśli brakuje w niej możliwości odpoczynku na wygodnych ławkach ludzie omijają te miejsca, wybierając bardziej wygodne koncepcje. Dużym problemem są także koncepcje oparte na ciemnym, ponurym wejściu, stwarzającym wrażenie niebezpiecznego.

Złe zagospodarowanie zielonych terenów doprowadza niekiedy do tworzenia zbitych powierzchni drzew czy krzewów, do których nie dochodzą promienie słoneczne. To z kolei powoduje, iż ludzie niepewnie czują się w takich miejscach i podświadomie ich unikają. Wiele głównie nowoczesnych koncepcji spełnia funkcje estetyczne ale w ich konstrukcji często zapomina się o funkcjonalności. Dlatego tez i takie miejsca, choć przyciągają wzrok nie są w stanie zagwarantować wygody użytkownikom.

Idealna przestrzeń, czyli kilka podstawowych zasad uwzględnianych w nowoczesnych i udanych projektach.

Po pierwsze: głos społeczeństwa!

Nikt lepiej nie wie, jak w praktyce funkcjonuje dane miejsce od jego mieszkańców czy codziennych użytkowników. Dlatego podstawowym kluczem do kreacji idealnej przestrzeni publicznej jest zaangażowanie lokalnego społeczeństwa, jeszcze przed etapem projektu.

Pozyskiwanie talentów, które można wykorzystać na późniejszych etapach projektowania przestrzeni publicznej nie jest proste ale może być formą aktywizacji społeczeństwa, mającego wpływ na najbliższe otoczenie. Szkoda tylko, że w obecnych czasach nie uwzględnia się głosu obywateli, stanowiącego przecież skarbnicę pomysłów i praktycznych rozwiązań.

Liczy się miejsce, a nie szkic na papierze.

Stworzenie wyjątkowego miejsca nie jest procesem prostym, gdyż wymaga uwzględnienia wielu czynników jednocześnie. Na równi bowiem powinno być postawione bezpieczeństwo użytkowników, jak i ich komfort czy możliwość ochrony danej przestrzeni.

Czasem dobrze wyjść poza ramy i zamiast tworzyć miejsce na papierze, zwrócić uwagę na realne możliwości projektowanej przestrzeni publicznej.

Działanie w pojedynkę nie przynosi rezultatów.

Nawet najlepszy urbanista czy projektant często posiłkuje się wsparciem ze strony instytucji, jak i osób prywatnych. I nie zawsze pomoc ta opiera się wyłącznie na dostarczaniu środków finansowych.
W dużej mierze same pomysły czy wsparcie w postaci wolontariatu (np. przy dbaniu o czystość) danego miejsca są kluczowymi sprawami, wpływającymi na atrakcyjność przestrzeni publicznej. Każdy człowiek, bez względu na swój zawód czy wiek może okazać się potencjalnym partnerem kreacji idealnego miejsca.

To się z pewnością nie uda!

Tworzenie bezpiecznej i funkcjonalnej przestrzeni publicznej wymaga współpracy ze specjalistami z różnych dziedzin. Najczęściej okazuje się, że w ich opinii pewne elementy są niemożliwe do realizacji, przez co cały projekt staje się zagrożony.

Złożona biurokracja stanowi jeden z najważniejszych problemów współczesnej urbanistyki. Planowanie i projektowanie wygodnych koncepcji musi zatem opierać się na działaniach, przebijających niedogodności i chwilowe problemy. Gdy więc urzędnicy mówią, że czegoś „się nie da” najczęściej mają na myśli brak pomysłu czy doświadczenia.

Obserwacja podstawą dobrego planowania.

Wiele szczegółów funkcjonowania przestrzeni publicznej można zauważyć dopiero poprzez wnikliwą obserwację. To, co niegdyś wydawało się zupełnie dobre nagle traci swoją ważność bo koncepcja, choć może i właściwa przestaje się sprawdzać po kilkunastu latach. Dlatego też przystępując do projektowania idealnego miejsca dobrze jest dokładnie poznać zasady jego działania.

Przede wszystkim: WIZJA!

Aby przestrzeń planowana była realnie tym idealnym miejscem trzeba mieć odpowiednią, spójną wizję. Osoby zaangażowane w różnorodne projekty doskonale zdają sobie sprawę, że przy aranżacji przestrzeni publicznej należy koncentrować się na funkcjonalności i użyteczności. Wizję powinny jednak nakreślać osoby, które żyją i pracują w danym miejscu i jego otoczeniu, a nie urzędnicy nie mający żadnego pojęcia o planowanych inwestycjach na wskazanym obszarze.

I najważniejsze… Praca nigdy nie jest skończona.

To, że projekt został stworzony i wprowadzony w życie nie oznacza, że praca jest zakończona. Najczęściej bowiem wykreowana przestrzeń publiczna wymaga właściwej, nawet rzadkiej opieki czy unowocześniania pewnych elementów w miarę upływu czasu. Jednorazowe działania sprawią bowiem, iż miejsce po kilku latach utraci swoje walory estetyczne i funkcjonalne.